Gewürztraminer – szczep i wino. Jak smakuje i jak kupować? Kompletny przyrodnik.
Choć jego nazwa może sugerować niemieckie pochodzenie, Gewürztraminer to wino, którego korzenie sięgają północnych Włoch. To silnie aromatyczne wino białe o intensywnym, owocowym bukiecie, które – jak mawiają w branży – można albo kochać, albo nienawidzić. Co kryje się za tą intrygującą nazwą i dlaczego warto sięgnąć po butelkę Gewürztraminera?
Co to jest Gewürztraminer?
Gewürztraminer to termin o dwóch znaczeniach. W potocznym rozumieniu określa się nim rodzaj białego, aromatycznego wina o intensywnych kwiatowo-egzotycznych i korzennych aromatach, wytwarzanego ze szczepu winogron o tej samej nazwie. Z drugiej strony, Gewürztraminer to specyficzna odmiana winogron o różowo-szarej skórce, dająca w efekcie aromatyczne białe wino. Choć być może nie jest tak popularne jak Sauvignon Blanc czy Pinot Grigio, Gewürztraminer z pewnością budzi emocje. Wielu uważa, że to wino, które albo się kocha, albo nienawidzi – opcji pośredniej nie ma.
Skąd pochodzi Gewürztraminer?
Na pierwszy rzut oka nazwa sugeruje niemieckie pochodzenie, jednak historia tego szczepu jest bardziej złożona. Powszechnie uważa się, że Gewürztraminer prawdopodobnie wywodzi się z regionu Alto Adige w północnych Włoszech. Sama nazwa winorośli to połączenie dwóch niemieckich słów: „Gewürz”, które oznacza przyprawę, i „Traminer”, nawiązujące do wioski Tramin (w języku włoskim Termeno) w regionie Alto Adige (Południowy Tyrol).
Gewürztraminer to odmiana, która powstała w wyniku mutacji zielonej odmiany Savagnin Blanc, znanej również jako Traminer. Nowy szczep charakteryzował się bardziej korzennym aromatem i z biegiem czasu zyskiwał na popularności. Z północnych Włoch trafił do innych regionów Europy, takich jak Alzacja we Francji czy Niemcy.
Najważniejsze regiony uprawy winogron Gewürztraminer
Choć odmiana pochodzi z północnych Włoch, to nie Półwysep Apeniński, a francuska Alzacja uchodzi za kolebkę Gewürztraminera. To właśnie tam produkuje się jedne z najlepszych win tej odmiany na świecie – od wytrawnych, pełnych aromatów, po słodkie, korzenne i bogate. W Alzacji Gewürztraminer jest drugą najczęściej sadzoną odmianą winogron. Wina alzackie mogą być wytrawne, półwytrawne, a nawet słodkie, jak Sélection de Grains Nobles (SGN).
Inne ważne regiony uprawy Gewürztraminera to:
- Alto Adige (Włochy): Region ten, położony w północnych Włoszech, jest przez niektórych uważany za miejsce pochodzenia Gewürztraminera. Wina z Alto Adige charakteryzują się jasną kwasowością i mineralnym profilem, odróżniającym je od alzackich odpowiedników. Można spodziewać się w nich aromatów płatków róży, liczi i egzotycznych przypraw.
- Niemcy: Niemcy również uprawiają Gewürztraminera, choć wina te mogą być mniej aromatyczne niż te z Alzacji. Często spotyka się tam mieszanki Gewürztraminera z „Roter Traminer”. Niemcy preferują stosunkowo wytrawny styl, starając się stonować naturalną ekstrawagancję tego szczepu.
Gewürztraminer uprawiany jest również poza Starym Kontynentem. Największe plantacje winorośli znajdują się między innymi w:
- Nowej Zelandii
- USA (Kalifornia, Oregon, Waszyngton, Nowy Jork)
- Kanadzie
- Australii
- Chile
- Argentynie
Cechy charakterystyczne winogron Gewürztraminer
Gewürztraminer to winorośl, która nie jest dla każdego. Nie wszyscy plantatorzy decydują się na jej uprawę, ponieważ pomimo licznych zalet jest to odmiana stosunkowo trudna w uprawie. Wrażliwa na glebę i klimat, wymagająca do swojej wegetacji dużej ilości słońca. Aby ją uprawiać, trzeba mieć naprawdę wiele zapału, pasji i przede wszystkim wiedzy. Dlatego do produkcji win z Gewürztraminera zabierają się zazwyczaj doświadczeni winiarze.
Te charakterystyczne białe winogrona o lekko różowawym, często złoto-miedzianym odcieniu, cechują się wieloma atutami. Zawierają dużą ilość naturalnego cukru, co daje wina o bogatym i wyszukanym smaku. Niezwykłym elementem wyróżniającym jest duża zawartość terpenów, czyli organicznych związków odpowiedzialnych za złożony i upajający zapach.
Jak smakuje wino Gewürztraminer? Dominujące aromaty.
Gewürztraminer to wino o niezwykle bogatym i złożonym bukiecie aromatycznym. Dominują w nim aromaty kwiatowe, owocowe i korzenne, których intensywność i charakter zależą od terroir i technik produkcji wina.
Najbardziej charakterystycznym aromatem, który występuje w większości Gewürztraminerów, jest liczi, a także płatki róży. Wina te często pachną również grejpfrutem, mandarynką i imbirem. Wyczuwalne są także aromaty owoców tropikalnych, takich jak mango i marakuja, a także słodycz brzoskwiń i gruszek. Nie brakuje również nut przyprawowych, takich jak cynamon, goździki, a nawet ziele angielskie.
W niektórych odmianach Gewürztraminera można znaleźć również inne aromaty, takie jak:
- Nuty kwiatowe: Potpourri, perfumy
- Nuty mydlane: Czasami w winie można wyczuć nutę mydła
- Nuty korzenne: Gałka muszkatołowa, pieprz
Gewürztraminer i jego rodzaje
Gewürztraminer to wino białe, które w dużej mierze różni się zawartością cukru resztkowego. W bogatym portfolio win produkowanych z tego szczepu znajdziemy zarówno wina wytrawne, półwytrawne, jak i słodkie.
- Wytrawne szczególnie te w stylu alzackim, charakteryzują się aromatami liczi, płatków róży, moreli, owoców tropikalnych i pieprzu, a także mają wyraźną strukturę i kwasowość.
- Większość win Gewürztraminer ma charakter półwytrawny ze względu na wysoką zawartość naturalnego cukru. Wina te są bogate i okrągłe w smaku.
- W Alzacji z Gewürztraminera produkuje się również wina słodkie, zwane Sélection de Grains Nobles (SGN). Są to wina z późnego zbioru, z winogron dotkniętych szlachetną pleśnią, co nadaje im wyjątkową koncentrację i złożoność.
Riesling vs. Gewürztraminer – podobieństwa i różnice
Gewürztraminer jest często porównywany do innego popularnego wina – Rieslinga. W istocie oba te wina cechują się dużą intensywnością aromatów i oba pochodzą między innymi z Alzacji. Jednak różnic między nimi jest znacznie więcej. Który typ wina warto wybrać?
Poniżej porównanie win Riesling i Gewürztraminer
Co je łączy?
- Obie odmiany są aromatyczne. Zarówno Riesling, jak i Gewürztraminer słyną z intensywnych aromatów, choć o różnym charakterze.
- Obie odmiany dobrze sprawdzają się w chłodnym klimacie. Chłodny klimat pozwala zachować świeżość aromatów i kwasowość w winach.
- Obie odmiany mogą dawać wina o różnym stopniu słodkości – wytrawne, półwytrawne i słodkie.
- Oba szczepy wykorzystywane są w Alzacji do produkcji win Grand Cru.
- Oba szczepy wykorzystywane są do produkcji win z późnego zbioru.
Czym się różnią?
- Aromaty: Gewürztraminer jest bardziej intensywny aromatycznie (kwiatowy) niż Riesling. W Gewürztraminer dominują aromaty liczi, róży, owoców tropikalnych i przypraw. W Rieslingu można znaleźć aromaty jabłek, cytrusów, kwiatów i nut mineralnych.
- Kwasowość: Riesling ma wyższą kwasowość niż Gewürztraminer. Gewürztraminer ma zazwyczaj niską kwasowość.
- Ciało: Gewürztraminer ma zazwyczaj pełniejsze ciało niż Riesling. Riesling może występować w różnych stylach, od lekkich do pełniejszych.
- Owoce tropikalne: W Gewürztraminer często występują aromaty owoców tropikalnych, które są mniej powszechne w Rieslingu.
- Parowanie z jedzeniem: Gewürztraminer dobrze komponuje się z kuchnią azjatycką i pikantnymi potrawami, podczas gdy Riesling jest bardziej wszechstronny i pasuje do wielu różnych dań.
- Potencjał starzenia: Zarówno Riesling, jak i Gewürztraminer mają potencjał starzenia, ale niektóre style Rieslinga, szczególnie te wytrawne o wysokiej kwasowości, mogą starzeć się dłużej niż większość Gewürztraminerów.
Które wino wybrać?
Wybór między Rieslingiem a Gewürztraminerem zależy od indywidualnych preferencji. Jeśli szukasz wina o intensywnych aromatach kwiatowych i owocowych, Gewürztraminer będzie dobrym wyborem. Jeśli wolisz wina o wyższej kwasowości i bardziej mineralnym charakterze, Riesling będzie lepszą opcją.
Jak kupować wino Gewürztraminer?
Wybór konkretnego Gewürztraminera w dużej mierze zależy od naszych preferencji. Musimy zastanowić się, czy to wino rzeczywiście będzie pasowało do naszych potraw. Pamiętajmy, że Gewürztraminer ma tyle samo zwolenników, co przeciwników, a jego niezwykła aromatyczność z nutami liczi, owoców tropikalnych, brzoskwiń i przypraw nie każdemu odpowiada. Przy wyborze warto pamiętać, że to wino jest silnie związane z określonymi obszarami uprawy. Ma znaczenie, czy wino, które wybierzemy, będzie pochodziło z Alzacji, Niemiec czy Nowej Zelandii. Na co zwrócić uwagę?
- Styl wina. Gewürztraminer występuje w różnych stylach, od wytrawnych po słodkie. Wybierz styl, który najlepiej odpowiada Twoim preferencjom smakowym i okazji. Słodkie Gewürztraminery, takie jak Sélection de Grains Nobles z Alzacji, są rzadkie i cenione.
- Region pochodzenia. Region, w którym wino zostało wyprodukowane, ma duży wpływ na jego charakter. Alzacja we Francji jest uważana za „duchowy dom” Gewürztraminera i produkuje jedne z najlepszych win tej odmiany na świecie. Inne regiony, które warto rozważyć, to Niemcy, Włochy (Alto Adige), Nowa Zelandia i Stany Zjednoczone (szczególnie Kalifornia i Nowy Jork).
- Parowanie z jedzeniem. W przypadku tego wina niezwykle ważne jest, do czego będziemy go spożywać. To doskonały wybór do dań kuchni azjatyckiej. Świetnie będzie się komponować również z serami o intensywnym zapachu czy deserami owocowymi.
- Producent. Wybór producenta jest nierozerwalnie związany z miejscem pochodzenia. Jeżeli nie mamy określonych preferencji, zacznijmy od win z Alzacji, Niemiec i północnych Włoch.
- Wiek wina. W przypadku Gewürztraminera mniejsze znaczenie ma czas leżakowania. Większość tych win, ze względu na swój owocowy charakter, smakuje znacznie lepiej w wersji młodej. Wina te dobrze zachowują aromaty, ale w ofercie znajdują się również wina leżakujące, niektóre z nich mogą nawet leżakować dekadę, nabierając bardziej złożonych smaków.
Jak pić i z czym podawać Gewürztraminer?
Gewürztraminer to wino, którego nie można nazwać uniwersalnym. Będzie smakować jedynie w połączeniu z określonymi rodzajami potraw. Szczególnie dobrze komponuje się z daniami o intensywnych smakach, zarówno słodkimi, jak i pikantnymi.
Gewürztraminer doskonale pasuje do:
- Serów o intensywnym zapachu. Gewürztraminer ma wystarczającą zawartość alkoholu, aby zrównoważyć smak sera, a jego aromaty uzupełniają go, zamiast przytłaczać. Szczególnie dobrze komponuje się z serami takimi jak Stilton Blue, Taleggio i Munster.
- Pikantnych dań kuchni tajskiej i indyjskiej. Gewürztraminer dobrze komponuje się z pikantnymi potrawami, ponieważ nuta słodyczy w winie łagodzi ostrość przypraw. Wina te pasują do kuchni tajskiej, indyjskiej, wietnamskiej i chińskiej, zwłaszcza do potraw o silnych aromatach i średniej ostrości.
- Deserów owocowych. Gewürztraminer, szczególnie w słodszej wersji, dobrze komponuje się z deserami owocowymi, takimi jak sorbet mango lub baklava z wodą różaną. Wino powinno być słodsze niż deser, z którym jest podawane.
- Kuchni bliskowschodniej i marokańskiej. Dania z orzechami, suszonymi owocami i pieczonymi mięsami dobrze komponują się z aromatycznym profilem Gewürztraminera.
- Pasztetu: Klasyczne alzackie połączenie.
Jak serwować Gewürztraminer?
Najlepszy efekt osiągniemy, podając Gewürztraminera schłodzonego. W ten sposób zachowamy jego świeżość i aromaty. Idealna temperatura to od 4 do 6°C. Do Gewürztraminera najlepiej użyć kieliszków do białego wina o średniej wielkości czaszy, zwężających się ku górze. To pozwoli na koncentrację aromatów i lepsze ich uwolnienie.
