Wina Pinot Noir – jak smakują i jakie kupić? Poradnik zakupowy.
Wina odmianowe wyprodukowane ze szczepu Pinot Noir często nazywane są jednymi z najbardziej zmysłowych. Wszystko to za sprawą ich ziemistego, sensualnego aromatu, który kusi nas miękką, jedwabistą strukturą. Czym jest Pinot Noir? Dlaczego wina Pinot Noir tak uwodzą nasze zmysły? Jak wybrać najlepsze wino? Oto krótki przewodnik o tych wyjątkowych winach.
Co to jest Pinot Noir?
Pinot Noir to jedno z najczęstszych określeń, które widzimy na etykietach podczas przeglądania asortymentu czerwonych win na półce sklepowej. Co w praktyce oznacza ten termin? Pod nazwą Pinot Noir rozumiane są zazwyczaj dwie rzeczy. Po pierwsze, jest to szczep czerwonych winorośli gatunku Vitis vinifera. Po drugie, są to wina odmianowe – czerwone lub musujące – wytwarzane głównie z tego szczepu winogron.
Skąd pochodzi nazwa?
Charakterystyczna nazwa winogron, a jednocześnie wina, pochodzi z języka francuskiego i wywodzi się z dwóch słów: pin (sosna) i noir (czarny). Pierwszy człon nazwy nawiązuje do kształtu kiści winogron, które w odmianie Pinot Noir są wyjątkowo ciasno skupione, przez co przypominają kształtem szyszkę sosnową. Czerń z kolei odnosi się do koloru poszczególnych gron – mają one wyjątkowo ciemnofioletowy odcień, co przywodzi na myśl kolor czarny.
Skąd pochodzi Pinot Noir?
Winogron Pinot Noir to ceniona i szlachetna odmiana. Wina z etykietą Pinot Noir są doceniane między innymi dlatego, że szczep znajduje się w gronie najstarszych odmian uprawianych przez człowieka. Jak wynika z badań historycznych, szczep Pinot Noir był uprawiany już około 100 roku naszej ery w Burgundii. Istnieją jednak przesłanki, że winogrona te znano i uprawiano jeszcze wcześniej – w czasach starożytnych w dolinie Loary lub nawet w Afryce Północnej.
Szczep Pinot Noir zdobył szczególną popularność w XVII wieku w Burgundii, z którą jest do dziś najczęściej utożsamiany. Burgundia uważana jest za region, w którym produkuje się najlepsze Pinot Noir na świecie.
Gdzie uprawia się Pinot Noir?
Pinot Noir to winogrona, które przede wszystkim kojarzą się z Francją, a konkretnie z Burgundią, uznawaną za miejsce narodzin tej odmiany. Wiele osób uważa, że najlepsze Pinot Noir pochodzi właśnie z tego regionu Francji, a same wina z Burgundii są cenione i pożądane przez wytrawnych koneserów.
Pomimo tego, że Pinot Noir jest stosunkowo trudną odmianą winorośli, wrażliwą na warunki atmosferyczne i techniki uprawy, uprawia się ją z powodzeniem na całym świecie.
Oto największe obszary produkcji tej winorośli:
- Francja. Największe uprawy tej odmiany winorośli znajdują się w Burgundii. Za najlepszy obszar produkcji uważa się Côte d’Or. Cenne uprawy występują także m.in. w Côte Chalonnaise i Mâconnais.
- Kalifornia, Stany Zjednoczone. Pinot Noir jest uprawiany w chłodniejszych regionach Kalifornii, takich jak Carneros, Sonoma Coast, Russian River Valley, Anderson Valley, Sta. Rita Hills, Santa Maria Valley i Santa Lucia Highlands.
- Oregon, Stany Zjednoczone. Dolina Willamette w Oregonie, o klimacie zbliżonym do Burgundii, jest znana z produkcji Pinot Noir wysokiej jakości.
- Nowa Zelandia. Pinot Noir to najważniejsza czerwona odmiana winorośli w Nowej Zelandii, uprawiana głównie w regionach Martinborough, Central Otago i Marlborough.
- Włochy. Pinot Noir, znany we Włoszech jako Pinot Nero, jest tradycyjnie uprawiany w Południowym Tyrolu, Collio Goriziano, Franciacorta, Oltrepò Pavese, Veneto, Friuli i Trentino.
Ponadto mniejsze plantacje można znaleźć w Europie (Austria, Niemcy, Wielka Brytania, Szwajcaria) oraz poza Europą, w takich krajach jak Chile, Australia czy Kanada.
Co wyróżnia winogrona Pinot Noir?
Winogrona Pinot Noir można łatwo rozpoznać po cienkiej skórce i intensywnie ciemnym, fioletowym odcieniu gron. Charakterystyczną cechą jest to, że winogrona rosną bardzo blisko siebie, co stało się powodem porównania ich do szyszki sosnowej.
Choć Pinot Noir jest uznawany za szlachetny i ceniony szczep, jego uprawa wymaga dużej wprawy. Odmiana ta jest kapryśna, wybredna i bardzo wrażliwa na czynniki atmosferyczne, kultywację gleby czy choroby. Dlatego też za jej uprawę zabierają się zazwyczaj bardziej doświadczeni plantatorzy, którzy muszą liczyć się z ryzykiem związanym z hodowlą tego wymagającego szczepu.
Cienka skórka i ciasno osadzone grona sprawiają, że winogrona są bardzo delikatne i podatne na uszkodzenia. Każdy przymrozek, grad czy nadmiar słońca może zniszczyć całą plantację. Z kolei ciasno osadzone grona zwiększają ryzyko pleśni i gnicia w wilgotnych warunkach. Jeżeli jednak uda się przezwyciężyć te trudności, a sezon okaże się wyjątkowo udany, korzyści z uprawy tych winogron są nieocenione.
Pinot Noir to jedna z odmian winorośli, na których smak szczególnie wpływa miejsce i sposób uprawy. Na charakter wina mają wpływ klimat, gleba, a nawet techniki uprawy. W praktyce oznacza to, że mogą istnieć znaczące różnice między winami pochodzącymi z dwóch różnych części Burgundii, nie wspominając już o winach z innych krajów czy kontynentów.
Jak smakuje Pinot Noir?
Ze względu na wspomnianą wrażliwość na sposób uprawy, miejsce oraz klimat, winogrona uprawiane w różnych zakątkach świata różnią się aromatem, oferując szeroką gamę smaków i zapachów. Zasadniczo w czerwonych winach wyprodukowanych ze szczepu Pinot Noir dominują czerwone owoce, takie jak wiśnie, truskawki i maliny, a także nuty kwiatowe. Można wyczuć między innymi aromaty fiołka i róży.
Oprócz tego w winach z różnych regionów mogą występować również nuty ziemiste, przyprawowe czy mineralne – te ostatnie szczególnie dominują w winach z Burgundii. Z kolei wina starzone w dębowych beczkach charakteryzują się wyczuwalnymi nutami wanilii, goździków oraz innych przypraw.
Jakie są główne style Pinot Noir?
Trudno jednoznacznie mówić o stylach Pinot Noir, ponieważ jest to wino bardzo zróżnicowane, prezentujące szeroką gamę cech i charakterów. Na jego styl wpływają miejsce uprawy winorośli, gleba, klimat, a także metoda produkcji wina. Niemniej jednak można wyróżnić pewne główne typy Pinot Noir, które mają wspólne cechy.
-
Wina burgundzkie
Wina pochodzące z Burgundii, kolebki szczepu Pinot Noir, cechuje klasyczny styl wywodzący się z historycznego domu tej odmiany winorośli. Są to wina subtelne i złożone, a jednocześnie stosunkowo lekkie, o średniej kwasowości, niskiej zawartości tanin oraz dominujących nutach owocowych. W aromatach tych win znajdziemy przede wszystkim czerwone owoce, takie jak truskawki, wiśnie i maliny, a także nuty ziemiste, kwiatowe i mineralne. -
Styl Nowego Świata
Winogrona Pinot Noir uprawiane w Nowym Świecie (m.in. w USA i Nowej Zelandii) dają wina znacznie różniące się od tych produkowanych w Europie. W tych winach na pierwszy plan wysuwają się intensywne aromaty ciemnych owoców, takich jak wiśnie, śliwki i jeżyny. W przypadku win starzonych w dębowych beczkach dochodzą również nuty przypraw, wanilii i czekolady. -
Styl różowy (Rosé)
Z winogron Pinot Noir produkuje się również wina różowe. Są one lekkie, orzeźwiające i owocowe, z aromatami truskawek, malin oraz czerwonej porzeczki. -
Styl „Blanc de Noirs”
To styl wina musującego, produkowanego z czerwonych winogron Pinot Noir, ale o białym kolorze. Winogrona tłoczy się delikatnie, aby uniknąć ekstrakcji koloru ze skórek. Wina te są zazwyczaj lekkie, orzeźwiające i eleganckie, z nutami czerwonych owoców, cytrusów i brioszki. Najbardziej znanym przykładem tego stylu jest szampan Blanc de Noirs.
Jakie wino Pinot Noir kupić?
Wybór wina odmianowego wyprodukowanego ze szczepu Pinot Noir może być zadaniem trudnym, ponieważ gama i różnorodność win z tego szczepu jest ogromna. Na półkach znajdziemy wina czerwone, różowe oraz musujące, w tym szampany. Wiele zależy od naszych indywidualnych preferencji smakowych oraz okazji, na którą wybieramy konkretną butelkę wina. Zanim kupimy wino Pinot Noir przeczytajmy etykietę, przeanalizujmy dostępne informacje i wykorzystajmy posiadaną wiedzę na temat tego szczepu. Oto kilka wskazówek, które mogą pomóc w wyborze odpowiedniego wina:
Określ swoje preferencje
Indywidualne preferencje to podstawa wyboru, która pozwala znacznie zawęzić obszar poszukiwań. Zastanów się, czego dokładnie oczekujesz i jakie smaki najbardziej Ci odpowiadają. Oto kilka pytań, które mogą Ci w tym pomóc:
- Czy wolisz lżejsze, owocowe wina, czy bogatsze i bardziej złożone?
- Czy interesują Cię nuty czerwonych czy ciemnych owoców?
- Czy preferujesz nuty ziemiste i mineralne, typowe dla win ze Starego Świata, czy bardziej owocowe i dębowe smaki win z Nowego Świata?
Pochodzenie ma znaczenie
W przypadku wina Pinot Noir pochodzenie odgrywa kluczową rolę, ponieważ winorośl jest wyjątkowo wrażliwa na czynniki zewnętrzne i sposób uprawy. Ważne jest więc, z jakiego regionu pochodzi wino. Oto kilka głównych regionów produkcji i ich cechy:
- Burgundia: Historyczna kolebka Pinot Noir, znana z win eleganckich, złożonych i długowiecznych, ale często droższych.
- Kalifornia: Wina Pinot Noir z Kalifornii są zwykle bardziej owocowe i pełne, z nutami ciemnych owoców, przypraw i wanilii.
- Oregon: Wina z tego regionu często porównuje się do burgundzkich, ze względu na elegancję, subtelność i ziemiste nuty.
- Nowa Zelandia: Pinot Noir z Nowej Zelandii charakteryzuje się intensywnością, żywymi aromatami czerwonych owoców i pikantnymi nutami.
Poznaj producentów
Zapoznanie się z producentami i ich stylami pozwoli Ci wybrać wino najlepiej odpowiadające Twoim gustom. Oto kilka uznanych marek, które mogą być warte uwagi (choć lista jest znacznie szersza):
- Stary Świat: Domaine de la Romanée-Conti (Francja), Domaine Leroy (Francja), Weingut Knipser (Niemcy), Juvé y Camps (Hiszpania).
- Nowy Świat: Au Bon Climat (USA), Kendall-Jackson (USA), Villa Maria (Nowa Zelandia), Escarpment (Nowa Zelandia), Soumah (Australia), Cono Sur (Chile), Jansz (Australia), Apogee (Australia), Moores Hill Estate (Australia), Bremley (Australia), Angove Family Winemakers (Australia).
Zbadaj rocznik
Rocznik może mieć znaczący wpływ na smak i jakość wina. Warto zapoznać się z informacjami o dobrych rocznikach z danego regionu, korzystając z przewodników lub sprawdzając informacje online.
Degustuj i eksperymentuj
Nie istnieje jeden słuszny wybór wina – wszystko zależy od Twoich indywidualnych gustów. Najlepszym sposobem na odkrycie ulubionych stylów i producentów jest eksperymentowanie z różnymi wariantami Pinot Noir. Próbując różnych win, zyskasz cenną wiedzę i pewność, co najbardziej Ci odpowiada.
Do czego pić Pinot Noir?
Pinot Noir, ze względu na swoją wszechstronność, doskonale komponuje się z wieloma potrawami. Jego wysoka kwasowość, nuty czerwonych owoców i delikatna struktura tanin sprawiają, że jest idealnym towarzyszem dla:
- Drobiu: Kurczaka, kaczki, przepiórki, gołębia, a nawet indyka. Dobrze sprawdzi się w daniach pieczonych, smażonych, duszonych, a także grillowanych.
- Ryb: Tłuste ryby, takie jak łosoś, tuńczyk czy pstrąg, świetnie komponują się z Pinot Noir.
- Grzybów: Pinot Noir uwydatnia ziemisty smak grzybów, zarówno w daniach wegetariańskich, jak i mięsnych.
- Makaronów: Lekkie sosy pomidorowe, grzybowe lub śmietanowe idealnie pasują do Pinot Noir.
- Warzyw: Grillowane lub pieczone warzywa, takie jak bakłażan, cukinia, papryka czy pomidory, doskonale współgrają z tym winem.
- Serów: Twarde sery o łagodnym smaku, takie jak Gruyère, Comté czy Emmental, tworzą harmonijną parę z Pinot Noir.
Pomimo swojej uniwersalności, nie wszystkie połączenia z Pinot Noir będą udane. Z tego powodu unikaj podawania tego wina z:
- Bardzo pikantnymi daniami.
- Ciężkimi daniami mięsnymi, takimi jak steki wołowe.
- Potrawami o bardzo intensywnym smaku, które mogą przytłoczyć subtelność Pinot Noir.
Pinot Noir – najlepsza temperatura serwowania
Optymalna temperatura serwowania Pinot Noir wynosi od 12 do 16 stopni Celsjusza. Schłodzenie wina uwydatnia jego świeżość, aromaty i subtelne nuty smakowe.
Przechowywanie Pinot Noir
- Krótkotrwałe: Pinot Noir, które planujesz wypić w ciągu kilku tygodni, możesz przechowywać w chłodnym, ciemnym miejscu, np. w piwnicy lub lodówce. Upewnij się, że butelka leży poziomo, aby korek pozostał wilgotny.
- Długotrwałe: Jeśli chcesz przechowywać Pinot Noir przez kilka lat, najlepszym rozwiązaniem jest piwniczka na wino o stałej temperaturze (około 12–14 stopni Celsjusza) i wilgotności (około 70%).
Pamiętaj, że Pinot Noir to delikatne wino, które nie lubi gwałtownych zmian temperatury ani ekspozycji na światło. Prawidłowe przechowywanie pozwoli Ci cieszyć się jego pełnym smakiem i aromatem przez długi czas.
