Likiery jajeczne, z ich bogatą, kremową konsystencją i słodkim smakiem, od lat cieszą się niesłabnącym zainteresowaniem miłośników alkoholu na całym świecie. Od holenderskiego 'Advocaat’, przez polski ajerkoniak, aż po anglosaski 'eggnog’ – odkryj fascynujący świat tych niezwykłych trunków, ich historię oraz tajniki produkcji.
Co to jest likier jajeczny?
Likier jajeczny, jak sama nazwa wskazuje, to wysokoprocentowy napój alkoholowy, którego podstawowym składnikiem są utarte żółtka jaj połączone z cukrem i alkoholem, zwykle rumem, brandy lub bourbonem. W ten sposób powstaje gładki, alkoholowy krem o żółtawym odcieniu.
W zależności od producenta i sposobu produkcji, zawartość alkoholu w likierze jajecznym może wynosić od 14% do 20%. Likier jajeczny może mieć wiele odmian. Jednym z bardziej popularnych jest holenderski likier o nazwie „advocaat”. W Polsce od czasów średniowiecza likier jajeczny nazywany jest ajerkoniakiem, a na Śląsku – ajerlikierem.
O historii likieru jajecznego
Alkoholowe napoje, bazujące na jajkach, były spożywane już w starożytności. Z czasem powstawały różne warianty, mieszające żółtka jajek z przyprawami, mlekiem i alkoholem. Jednym z nich był brytyjski posset, który przyrządzany był na bazie zsiadłego, gorącego mleka, najczęściej z winem lub piwem i aromatyzowany przyprawami. Uznawany jest on przez wielu historyków za prekursora likierów jajecznych. Napój ten w średniowieczu stosowany był najczęściej jako lekarstwo na przeziębienie i grypę, a w jego składzie często pojawiały się żółtka jaj kurzych.
Bezpośrednio od niego pochodzi popularny w krajach anglosaskich eggnog, który charakteryzuje się dodatkami takimi jak wanilia, cynamon, miód czy gałka muszkatołowa. Tradycyjnie przyrządzany jest z jajek, cukru i mleka, co nadaje mu bardziej wyrafinowany smak.
Jednak znacznie bardziej interesująca jest historia popularnego likieru jajecznego o nazwie advocaat. Jedna z wersji powstania tego likieru rozpoczyna się w koloniach holenderskich. W Brazylii holenderscy plantatorzy przygotowywali napój alkoholowy ze sfermentowanego miąższu awokado. Po opuszczeniu Brazylii w 1654 roku zabrali ze sobą ten przepis. Niestety, z uwagi na to, że awokado nie było dostępne w klimacie europejskim, szukano zamiennika dla charakterystycznego miąższu owocu. Holendrzy doszli do wniosku, że doskonałym substytutem będzie żółtko jajka. Po raz pierwszy zastosował je w 1825 roku Johannes Gerardus Cooymans, miłośnik likierów, który eksperymentował z jajkami i brandy. To właśnie on jest uważany za twórcę komercyjnego ajerkoniaku. Ponad pół wieku później inny gorzelnik, Eugene Verpoorten z Heinsbergu niedaleko Antwerpii, stworzył recepturę na likier jajeczny, który składał się z jajek, cukru trzcinowego i rumu. To od tego rozpoczęła się historia najpopularniejszego likieru jajecznego, którego współczesna nazwa to advocaat.
Jakie są najpopularniejsze likiery jajeczne?
Advocaat to najbardziej znany, ale nie jedyny likier jajeczny. Praktycznie każdy kraj ma swoje warianty i odpowiedniki tego napoju. W Niemczech popularny jest „eierlikör”, w krajach anglosaskich wspomniany wcześniej „eggnog”, w Polsce „ajerkoniak” (na bazie wódki), a we Włoszech „vov„. Wszystkie te likiery łączy wykorzystanie jaj jako głównego składnika, jednak różnią się proporcjami, dodatkami oraz tradycjami związanymi z ich spożywaniem.
Ajerkoniak
Entuzjaści tego likieru docenią jego gęstą konsystencję i charakterystyczne ubarwienie. Wbrew nazwie, polska wersja ajerkoniaku nie zawiera zazwyczaj koniaku, ale raczej wódkę lub spirytus. Często dodawane są składniki takie jak cukier waniliowy, cukier puder i mleko kondensowane.
Vov
to marka likieru jajecznego o zawartości alkoholu wynoszącej 17,8%. Nazwa „Vov” to palindrom, który wywodzi się od weneckiego dialektowego słowa „vovi”, oznaczającego „jajka”. Współcześnie ta sama nazwa jest również powszechnie używana w kontekście domowej wersji likieru „zabaione”.
Bombardino
Ta odmiana pochodzi z Włoch i jest znana ze swojego silnie wyczuwalnego aromatu waniliowego oraz nuty rumu. Baza składa się z jajek, śmietanki i cukru.
Advocaat (Adwokat)
To holenderska odmiana likieru jajecznego o gęstej konsystencji. Składa się z jajek, cukru i alkoholu, a czasem dodaje się do niego także śmietankę.
Wybór wariantu likieru jajecznego zależy od indywidualnych preferencji smakowych oraz okazji, na której ma być podawany. Niezależnie od wyboru, warto eksperymentować z różnymi przepisami i odkrywać nowe smaki tego klasycznego napoju. Warto spróbować każdego z omówionych wariantów, aby odkryć swoje ulubione smaki i konsystencje.
Jak i z czym podawać likiery jajeczne typu „advocaat”?
- W czystej formie: Jeżeli chcesz poczuć smak „Advocaat” w jego skondensowanej formie, najlepiej podać go w małym, klasycznym kieliszku likierowym (takie jak te małe kieliszki do alkoholu). Wcześniej jednak koniecznie schłodź butelkę w lodówce i ciesz się każdą kroplą tego pysznego likieru.
- Na lodzie: „Advocaat” może być również serwowany jak klasyczny drink, czyli z kostkami lodu. Zaletą tego rozwiązania jest to, że rozpuszczające się kostki lodu nieco rozcieńczają słodki, intensywny napój. Dzięki temu uzyskasz orzeźwiający efekt, a jednocześnie będziesz mógł delektować się smakiem likieru w jego niemal czystej postaci.
- W koktajlach: „Advocaat”, jako likier jajeczny, to przede wszystkim idealny dodatek do różnych koktajli, nadając im pysznego, kremowego aromatu. Poniżej kilka najciekawszych przepisów z likierem jajecznym w roli głównej.
Przepisy na koktajle z likierem jajecznym
Likier jajeczny, czy to ajerkoniak czy „Advocaat”, to nie tylko smaczne, choć często niedoceniane napoje alkoholowe. Mają one wiele zastosowań – od klasycznych drinków, przez koktajle, aż po zastosowanie kulinarne jako dodatek do wypieków czy deserów.
Classic Snowball (przepis na koktajl)
Jeżeli Święta Bożego Narodzenia kojarzą Ci się z kieliszkiem wyjątkowego drinka, ten przepis jest dla Ciebie. W oryginale nazywa się „Snowball” i jest kultową mieszanką likieru jajecznego, limonki i lemoniady. Smak gwarantowany!
Składniki:
- 60ml likieru jajecznego
- sok z ¼-½ limonki
- lemoniada do uzupełnienia
- wiśnie do dekoracji
Przygotowanie:
- Przygotuj shaker. Wypełnij shaker lodem. Jeżeli robisz większą ilość, można użyć dzbanka.
- Wlej do shakera likier jajeczny i sok z limonki. Zamieszaj.
- Przelej zawartość shakera przez sitko do szklanki.
- Uzupełnij lemoniadą i włóż trzy wiśnie na wykałaczkę, którą ustawisz na krawędzi szklanki.
Canary Flip (przepis na koktajl)
Koktajl Canary Flip to kuszące połączenie kremowej tekstury i delikatnie słodko-kwaśnego smaku. Choć zestawienie likieru jajecznego, białego wina i soku z cytryny może brzmieć nietypowo, smaki te cudownie się uzupełniają, dając zaskakująco harmonijną kompozycję.
Składniki:
- 60 ml likieru jajecznego
- 60 ml białego wina (np. Chardonnay lub Sauvignon Blanc)
- 20 ml świeżo wyciśniętego soku z cytryny
- kostki lodu
- skórka z cytryny do dekoracji (opcjonalnie)
- listek mięty do dekoracji (opcjonalnie)
- shaker koktajlowy
- szklanka do koktajli (np. coupe)
- sitko barmańskie (strainer)
- wykałaczka lub szpikulec do dekoracji
Przygotowanie:
- Przygotuj shaker: Wypełnij shaker kostkami lodu.
- Dodaj składniki: Wlej do shakera likier jajeczny, białe wino i świeży sok z cytryny.
- Wstrząśnij: Zamknij shaker i energicznie wstrząśnij przez około 20-30 sekund, aż mieszanka stanie się zimna i dobrze wymieszana.
- Przelej do szklanki: Używając sitka barmańskiego, przecedź koktajl do wcześniej schłodzonej szklanki do koktajli.
- Dekoracja: Jeżeli chcesz, możesz dodać dekorację w postaci skórki z cytryny, którą nałożysz na krawędź szklanki, lub listka mięty, który delikatnie ułożysz na powierzchni koktajlu.
Podawaj od razu, by cieszyć się pełnią smaku i aromatu.
Casablanca No. 2
Kiedy myślimy o Casablance, nasza wyobraźnia natychmiast zabiera nas do czarujących marokańskich ulic, tajemniczych historii i atmosfery rodem z klasycznego kina. Nic więc dziwnego, że koktajl o takiej nazwie musi być równie intrygujący i pełen zaskakujących smaków. Casablanca No. 2 to mieszanka, która ujmuje zarówno swoją prostotą, jak i złożonością aromatów. Oto przepis, który łączy klasykę z nowoczesnością, składniki, które na pierwszy rzut oka mogą wydawać się niekompatybilne, ale razem tworzą niezapomnianą symfonię smaków.
Składniki:
- 30 ml wódka cytrynówka
- 30 ml likieru jajecznego
- 7,5 ml likier ziołowo-waniliowy np. Galliano L’Autentico liqueur
- 30 ml świeżo wyciśniętego soku z pomarańczy
- 15 ml śmietanki 18% lub „half-and-half”
- lód do shakera
- pomarańcza i gałka muszkatołowa do dekoracji (opcjonalnie)
- shaker koktajlowy
- szklanka do koktajlu (schłodzona)
- sitko barmańskie (strainer)
Przygotowanie:
- Przygotuj shaker: Wypełnij shaker kawałkami lodu.
- Dodaj składniki: Do shakera wlej wódkę, likier jajeczny Advocaat, Galliano L’Autentico, świeżo wyciśnięty sok pomarańczowy oraz śmietankę.
- Wstrząśnij: Zamknij shaker i energicznie wstrząśnij przez około 20-30 sekund, aby dokładnie wymieszać składniki i schłodzić koktajl.
- Przecedź: Otwórz shaker i przez sitko barmańskie przecedź koktajl do wcześniej schłodzonej szklanki.
- Dekoracja: Jeśli chcesz, możesz dodać kawałek pomarańczy lub posypać koktajl odrobiną startej gałki muszkatołowej.
