Whisky japońska

Whisky japońska to termin, który z początku może budzić zdziwienie.  Złocisty trunek kojarzy się bowiem przede wszystkim ze Szkocją, Irlandią oraz Stanami Zjednoczonymi, a nie z krajem Kwitnącej Wiśni. A jednak od przeszło 150 lat w Nipponie działają destylarnie, które są najlepszym dowodem na fascynację oraz pasję, która leży u podstaw whisky Japonia. Czym trunki z Dalekiego Wschodu różnią się od tych europejskich?

Cedr i dąb – fundament smaku whisky japońskiej 

Gdyby nie egotyczne nazwy na etykietach, nierzadko zapisywane katakaną, na pierwszy rzut oka trudno odróżnić whisky Japonia od jej odpowiedników ze Szkocji. Proces produkcji jest praktycznie identyczny, a największą różnicą jest brak mocnego dymnego smaku. W Kraju Wschodzącego Słońca nie wykorzystuje się bowiem torfu do suszenia ziarna. Kolejną cechą szczególną whisky japońskiej jest wykorzystanie dębu Mizunara do produkcji beczek. To właśnie w nich przebiega starzenie alkoholu. Zapewnia to większy udział nut kwiatowych, kadzidła oraz przypraw w bukiecie smakowym. Tworzy to unikalny profil trunków z Kraju Wschodzącego Słońca. Warto nadmienić, że niektóre destylarnie eksperymentują z beczkami wykonanymi z drzewa wiśniowego oraz Yoshino-sugi. Nadają one whisky Japonia niespotykanego smaku.

Kolejną ważną cechą alkoholu z Nipponu jest jego rzadkość. Jest to związane nie tyle z ekskluzywnym charakterem trunku, ile z niewielką ilością producentów whisky japońskiej. Do roku 2000 praktycznie cała produkcja destylarni skierowana była na rynek wewnętrzny. Ogromne zainteresowanie trunkiem sprawiło, że wytwórcy sprowadzali zarówno słód, jak i destylaty zza granicy. To z nich tworzyli swoje blendy. Z tego powodu większość trunków z Japonii pije się w koktajlach, zazwyczaj w stylu Highball. Dopiero zdobycie w 2001 roku nagrody Best of the Best pisma Whisky Magazine przez 10-letni single malt Nikka Yoichi zwróciło uwagę międzynarodowej społeczności na whisky Japonia. W 2024 w życie mają wejść nowe przepisy, które określą szczegółowe wymagania wobec whisky Japonia. Będą wymagały destylowania, fermentowania oraz butelkowania na terenie Nipponu, podobnie jak wykorzystania miejscowej wody oraz trzyletniego leżakowania.

Tradycja płynąca z braku tradycji – historia whisky japońskiej 

Chociaż Kraj Kwitnącej Wiśni nieodłącznie związany jest z dyscypliną oraz szczególnym podejściem do tradycji, w kwestii whisky japońskiej prym wiedzie innowacja i elastyczność. Pionierem, który założył pierwszą destylarnię był Shinjirō Torii. Dotychczas sprzedawca artykułów aptecznych oraz importer zachodnich trunków. Wbrew obiekcjom swoich partnerów handlowych, w 1923 roku Torii otworzył pierwszą wytwórnię whisky japońskiej pod Kyoto w Yamazaki. Do dziś jego firma, pod nazwą Suntory, dostarcza wielokrotnie nagradzanych trunków na rynek krajowy oraz międzynarodowy.

Lokalizacja destylarni nie była przypadkowa, gdyż okolica słynęła z doskonałej jakości wody. To właśnie ona przyciągnęła samego Sen no Rikyū – mistrza i kodyfikatora tradycji picia herbaty. Nad procesem destylacji czuwał wykształcony w Szkocji Masataka Taketsuru, który uczył się fachu w destylarniach Langmorn w regionie Speyside oraz Hazelburn w regionie Campbeltown. W 1934 Taketsuru założył na wyspie Hokkaido własną wytwórnię whisky Japonia. Przeszła ona do historii jako Nikka – druga najbardziej rozpoznawalna marka w Kraju Wschodzącego Słońca. Unikalną cechą destylarni z Japonii jest brak wymiany destylatów oraz receptur pomiędzy firmami. Z tego powodu każdy wytwórca eksperymentuje we własnym zakresie. Sprawia to, że whisky japońska oferuje wyjątkowo zróżnicowane profile smakowe oraz nietypowe połączenia.